Het heeft even geduurd, maar zaterdag 7 januari voegt Zuid-Berghuizenaar Salvatore Iërna weer een hoofdstuk toe aan zijn toch al enerverende leven. Salvo, zoals zijn vrienden hem noemen, speelt een belangrijke rol in de eerste aflevering van de televisieserie ‘In de voetsporen van de jaren 60’ van Omroep Max.
Presentator Philip Freriks, die zich vanwege zijn eigen leeftijd goed in de roemruchte sixties kan inleven, trok in Oldenzaal met Salvatore langs de plekken die in zijn geheugen zijn gegrift. Zoals de textielfabriek van Gelderman, waar hij stukkensjouwer en stukkenkeurder werd. Dat was in 1961. In Catania, zijn geboorteplaats op Sicilië, was het lastig aan werk te komen. Zijn vader was havenarbeider maar stierf vroeg, zodat het gezin het niet breed en eerder arm had. Na een lange reis arriveerde hij vanuit Milaan per trein in Utrecht en van daaruit met zijn kartonnen koffer met een beetje eten en kleding in Oldenzaal. Zijn broer had hem een winterjas gegeven voor het koude Nederland, waarvan Salvatore op school had geleerd dat hele delen onder de zeespiegel lagen. Met 13 andere jongemannen koos hij voor de textiel. Zes van hen kwamen terecht bij Molkenboer, de andere acht in de Geldermanfabriek. Salvatore werd ondergebracht bij de familie Schepers aan de Dr. Kuijperstraat. Hij werd er naar eigen zeggen met zijn collega Marcelino Farina goed behandeld. Net als Salvatore woont Marcelino in Berghuizen. Met Tano, ook al Berghuizenaar, doen ze wekelijks mee aan project De Actieve Ontmoeting in boerderij Stakenboer.
Salvatore Iërna is hier met zijn nog levende landgenoten van toen volledig geïntegreerd en een bekende verschijning geworden. Dat komt voornamelijk doordat hij nogal eens in het nieuws was. Want in de zomer van 1961 gingen Italiaanse migranten en knapen uit Oldenzaal met elkaar op de vuist. Beide groepen lagen elkaar niet echt. Salvatore: ‘Wij dansten graag met de Oldenzaalse meisjes. Die vonden ons met onze zwarte haren leuk. Maar die jongens maakten ons in de cafetaria telkens uit voor spaghettivreters. We waren die discriminatie zat, helemaal toen aan het St. Josephgebouw een briefje werd opgehangen, dat het daar voortaan verboden was voor Italianen. Toen sloeg de vlam in de pan. Politie en marechaussee rukten massaal uit, nadat Italiaanse gastarbeiders vanuit andere steden in Twente ons in Oldenzaal te hulp schoten.’
Salvatore bivakkeerde een tijdje in Amsterdam, maar wilde en keerde toch terug naar Gelderman. Hij voelt zich al vele decennia helemaal opgenomen in Zuid-Berghuizen. Elke dag wandelt hij zijn ronde door wijk en buitengebied. Over de rellen in Oldenzaal werden zowel de tv-documentaire ‘Spaghettivreters’ gemaakt als een open lucht theatervoorstelling. Salvatore komt verder voor – hoe kan het ook anders – in de in Oldenzaal gemaakte documentaire ‘Het Fabriek’ over Gelderman. Hij was hier in de stad vele jaren voorzitter van de Italiaanse vereniging ACLI.
Schrijver dezes heeft een bijzondere band met Salvatore Iërna. Al in de jaren zeventig had ik zijn zoon in mijn voetbalteam bij FC Berghuizen. Maar ik maakte ook vele verhalen met hem voor de krant. Een van die bijzondere verhalen was dat hij zijn graf geheel volgens de traditie in Italië hier aan de Schipleidelaan al vast liet klaarmaken. Zijn vrouw Ria ligt daar inmiddels begraven. Van Salvatore hoeft alleen de sterfdatum nog ingevuld te worden. Maar zover is het hopelijk nog lang niet. Want in Zuid-Berghuizen willen we deze warme, sympathieke en altijd vriendelijke man nog voor geen goud missen.
De eerste uitzending bij Omroep Max van de serie ‘In de voetsporen van de jaren ‘60’ is zoals gezegd zaterdag 7 januari om 20.35 uur op NPO 2.
Onze fotograaf Frank Noordanus maakte ter gelegenheid van Salvatore’s rol in de eerste aflevering van de komende tv-serie een aantal sprekende portretten van hem in Zuid-Berghuizen.
Klik op onderstaande button om een kort filmpje over Salvatore Iërna, zijn komst naar Nederland en Gelderman te bekijken.
