Door Felix Nijland. Foto’s: Carlo ter Ellen.

En nu staan we voor het onvermijdelijke: zondag 7 mei 2023, notabene de Mariamaand die in onze kerk altijd zo feestelijk werd gevierd, wordt de kerk in een laatste eucharistieviering om 10.00 uur door pastoor Bernard Reerink en zijn volledige pastorale team onttrokken aan de eredienst. Dat al die mensen op het altaar zijn, dat zegt iets over de betekenis van de handeling. De pastoor draagt met het pastorale team de ciborie met de overgebleven gewijde hosties de kerk uit, ook wel genoemd het Allerheiligste of het Lichaam van Christus. Hij neemt na afloop van de H. Mis plaats in een auto met chauffeur en brengt alles wat hij in zijn handen de kerk uit droeg naar de St. Plechelmusbasiliek in de binnenstad. Daarvoor heeft hij nog de Godslamp gedoofd.

Volgens pastoor Reerink is het een gewone eucharistieviering tot het eind. Dan volgt een bijzonder moment en trekt een processie met de gaven en het Evangelieboek vanaf het altaar naar buiten. De deuren van  het tabernakel blijven openstaan en de kerk heeft vanaf dat moment geen gewijde status meer. ‘Het is een beladen viering, voor de meeste mensen die hier betrokken zijn een pijnlijke aangelegenheid. Daar kun je niet zomaar aan voorbij gaan’, aldus de pastoor, die deze handelingen eerder moest uitvoeren in de Emmauskerk in De Thij en de Drieëenheidskerk. Als kerken ophouden te bestaan, gaan de eucharistische gaven terug naar de plek van waaruit de kerk in kwestie ooit is opgericht. In het geval van de Mariakerk is dat de basiliek in hartje Oldenzaal, waar ze worden opgeborgen in het tabernakel.

Zeer pijnlijk

Reerink vertelt dat hij een kleine 40 jaar geleden, toen hij priester werd, niet had kunnen bedenken dat hij op zijn oude dag kerken zou moeten sluiten. ‘Ook voor mij is dit zeer pijnlijk’, zegt hij, ‘al geldt dat natuurlijk vooral voor de mensen die hier in de beginjaren ’50 met dubbeltjes en kwartjes geholpen hebben de kerk te stichten, zodat die op 22 december 1954 kon worden ingewijd. Dit is het bijzonder pijnlijke gevolg van de secularisatie (ontkerkelijking, red.) waarvoor we onze ogen niet kunnen sluiten.’

Maar er zijn nog steeds lichtpuntjes voor de trouwe groep parochianen en actieve vrijwilligers van de geloofsgemeenschap Mariakerk. De St. Plechelmusparochie huurt straks voorlopig voor een periode van vijf jaar in de Mariakerk een ruimte van 60 m2 voor een zogenaamd pastoraal steunpunt. Zoals het nu is komt dit in het huidige parochiecentrum. Bennie Laarveld van de werkgroep Maria Noaberschop vertelt daarover: ‘Deze winter hebben we in het parochiecentrum gezien de hoge energielasten in de kerk ook bijeenkomsten gehouden. Nu het warmer wordt mogen we van projectontwikkelaar Jouw Wonen de kerk gebruiken, met name de zijbeuk voor het Maria altaar. Wordt het kouder, gaan we weer terug naar het parochiecentrum.’ Er blijven gebedsvieringen, de eerste zaterdag van de maand verzorgt door lectoren en acolieten en de derde zaterdag door het pastoresteam, dat daarmee de band met Berghuizen niet verliest.

Mariakapel blijft

Andere lichtpuntjes zijn dat de Mariakapel achterin de kerk blijft bestaan, zodat mensen er op zaterdag naar binnen kunnen om even te bidden of een kaarsje op te steken. En als iemand overlijdt, mogen ’s morgens ook na de transformatie van de kerk de klokken worden geluid.  Pastoor Reerink zegt dat de groep gelovigen en vrijwilligers in Berghuizen kan blijven rekenen op de steun van de parochie. ‘Als ze iets sacramenteels willen, kunnen ze altijd terecht in de nabijgelegen St. Antoniuskerk. Wat mij betreft blijft de lamp van God branden in Berghuizen en wordt de fakkel nog steeds verder gedragen.’

Maandag 15 mei ondertekent Jouw Wonen het koopcontract en is de formele overdracht van de Mariakerk. Dan is het afhankelijk van de te volgen procedure bij de gemeente en mogelijke bezwaren wanneer de boorhamers van de bouwvakkers uit hun koffers kunnen worden gehaald. Het college van B en W werd recent rondgeleid in de kerk en toonde zich enthousiast over de plannen. Hoewel de laatste eucharistieviering zondag 7 mei is, zal aartsbisschop kardinaal Eijk pas vlak voor 15 mei formeel zijn handtekening zetten onder de onttrekking aan de eredienst. Dit is om ongewenste kraakacties in het kerkgebouw te voorkomen.

Indien zijn gezondheid het zondagmorgen toelaat, komt oud-pastoor Cees van Breemen mogelijk met begeleiding vanuit het verpleeghuis in Haaksbergen naar de bijzondere viering. Van Breemen is in elk geval uitgenodigd. Het verpleegkundig personeel zal pas op het allerlaatste moment beslissen.

De viering van zondag begint zoals gezegd om 10.00 uur. Het pastoresteam van de Plechelmusparochie gaat voor. Het wordt bijgestaan door lectoren en acolieten van de Mariageloofsgemeenschap. De zang tijdens de viering wordt verzorgd door het koor Triple One. De afsluiting is met het lied ‘Ik ben een kind van Maria’. Gezien de rijke en warme traditie van veel wijkbewoners met Maria wordt het speciaal voor zondag omgezet in: ‘Ik blijf een kind van Maria.’